Tóm tắt
Nhiễm khuẩn huyết là phản ứng có hệ thống của cơ thể khi vi sinh vật xâm nhập (1). Biểu hiện lâm sàng đa dạng, có thể dẫn đến sốc, suy đa tạng và đôi khi tử vong, đặc biệt là nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời (1). Năm 2017, ước tính có khoảng 20 triệu trường hợp nhiễm khuẩn huyết xảy ra ở trẻ em < 5 tuổi và 5 triệu trường hợp ở những người từ 5 đến < 19 tuổi, dẫn đến 3,5 triệu ca tử vong (2). Ước tính 48 trường hợp nhiễm khuẩn huyết và 22 trường hợp nhiễm khuẩn huyết nặng ở trẻ em trên 100.000 người/năm. Tỷ lệ tử vong dao động từ 1% đến 5% đối với nhiễm khuẩn huyết và 9% đến 20% đối với nhiễm khuẩn huyết nặng (2). Tỷ lệ tử vong cao hơn ở trẻ em bị rối loạn chức năng nội tạng ở ít nhất 1 trong 4 hệ thống cơ quan hô hấp, tim mạch, đông máu và/hoặc thần kinh không phải là vị trí nhiễm khuẩn chính (3). Do đó việc phát hiện sớm nhiễm khuẩn huyết hoặc sốc nhiễm khuẩn huyết, chú ý đến việc bắt đầu kịp thời liệu pháp kháng sinh phổ rộng theo kinh nghiệm, hồi sức dịch và thuốc vận mạch là yếu tố chính để quản lý ban đầu thích hợp, đóng vai trò quan trọng để tối ưu hóa kết quả điều trị cho trẻ bị nhiễm khuẩn huyết (4).
D-dimer là một dấu hiệu gián tiếp của quá trình tiêu sợi huyết và quá trình chuyển hóa fibrin; phân tử này thể hiện các đặc tính độc đáo như một dấu hiệu sinh học của các bất thường về cầm máu cũng như là một chỉ số của huyết khối nội mạch (5). Định nghĩa về nhiễm khuẩn huyết nhi khoa theo tiêu chuẩn của Hội nghị đồng thuận quốc tế về NKH trẻ em năm 2024 đã đưa D-dimer huyết tương là một tiêu chí đánh giá suy cơ quan nói chung và rối loạn về đông máu nói riêng bên cạnh các tiêu chí về tiểu cầu, INR, Fibrinogen - với ngưỡng D-dimer > 2 mg/L FEU được tính là 1 điểm (3). Điều này cho thấy giá trị và vai trò của chỉ số này trong nhiễm khuẩn huyết ở trẻ em. Ngoài ra, D-dimer có liên quan chặt chẽ nhất với tỷ lệ tử vong trong bệnh viện ở trẻ em bị bệnh nặng (6). Nồng độ tăng cao là kết quả của quá trình kích hoạt đông máu. D-dimer là dấu hiệu liên quan đến fibrin được sử dụng nhiều nhất và đã được đề xuất, đơn lẻ hoặc kết hợp với các biến số khác, như là yếu tố tiên lượng ở những bệnh nhi bị nhiễm khuẩn huyết (7). Nồng độ D-dimer cao có liên quan đến tỷ lệ tử vong trong vòng 28 ngày ở những bệnh nhân bị nhiễm khuẩn hoặc nhiễm khuẩn huyết được xác định tại khoa cấp cứu (7). Một nghiên cứu trên trẻ em nhiễm khuẩn huyết, có đến 72% bệnh nhân có kết quả dương tính với D-dimer; không có bệnh nhân nào trong số những bệnh nhân này có biểu hiện lâm sàng của DIC (8). Việc đưa ra một xét nghiệm có ý nghĩa trong theo dõi và điều trị nhiễm khuẩn huyết là rất cần thiết cho bác sĩ lâm sàng. Tại Việt Nam, nghiên cứu về nồng độ D-dimer huyết tương ở nhiễm khuẩn huyết trẻ em còn hạn chế. Do đó, chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu nồng độ D-dimer huyết tương ở bệnh nhi nhiễm khuẩn huyết tại Trung tâm Nhi - Bệnh viện Trung ương Huế” với các mục tiêu sau:
- Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và nồng độ D-dimer huyết tương của bệnh nhi nhiễm khuẩn huyết.
2. Khảo sát mối liên quan giữa nồng độ D-dimer huyết tương với một số đặc điểm nhiễm khuẩn huyết trẻ em
