Tóm tắt
Đục thể thủy tinh là một bệnh lý mắt rất phổ biến, là một trong những nguyên nhân gây mù hàng đầu ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Đục thể thuỷ tinh còn là yếu tố nguy cơ làm hẹp góc tiền phòng, 30% trong số này sẽ chuyển thành glôcôm góc đóng sau 5 năm [3].
Phẫu thuật tán nhuyễn thể thủy tinh bằng siêu âm (phaco) đặt kính nội nhãn là kỹ thuật hiện đại hiện nay để điều trị đục thể thủy tinh bởi phương pháp này có nhiều ưu điểm: vết phẫu thuật nhỏ, thời gian phẫu thuật nhanh, ít biến chứng và thị lực phục hồi nhanh hơn các phương pháp khác [10].
Một trong các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình và kết quả của phẫu thuật phaco đó là độ sâu tiền phòng [34]. Ngược lại, một số nghiên cứu cho thấy phẫu thuật phaco đặt kính nội nhãn trên bệnh nhân đục thể thủy tinh có thể làm thay đổi tiền phòng [16], [38].
Tiền phòng là một khoang chứa thủy dịch nằm ở bán phần trước của nhãn cầu, được giới hạn bởi mặt sau giác - củng mạc ở phía trước, mống mắt và mặt phẳng diện đồng tử hay mặt trước thể thủy tinh ở phía sau [15].
Hiện nay có nhiều phương pháp đánh giá độ sâu tiền phòng và góc tiền phòng như: ước lượng độ sâu tiền phòng bằng phương pháp Van Herick, soi góc bằng kính Goldmann, siêu âm bán phần trước (UBM/Ultrasound Biomicroscopy) và chụp cắt lớp cố kết quang học bán phần trước (AS-OCT/Anterior segment Optical coherence tomography). Trong đó, OCT bán phần trước là phương pháp khách quan, tiện lợi và cho kết quả có độ chính xác cao với hình ảnh chi tiết các cấu trúc của tiền phòng và góc tiền phòng [31]. Các thế hệ máy OCT ngày càng được cải tiến, trong đó máy CIRRUS HD- OCT 5000 có thể ghi lại hình ảnh với độ phân giải cao.
Với ưu điểm vượt trội của OCT bán phần trước, chúng ta sẽ thuận lơi hơn trong việc phát hiện sớm bệnh glôcôm góc đóng và glôcôm tiềm tàng. Cùng với một số nghiên cứu trong và ngoài nước cho rằng sau phẫu thuật phaco độ mở góc tiền phòng tăng lên, điều này có ý nghĩa làm giảm nguy cơ glôcôm tiềm tàng và glôcôm góc đóng ở những bệnh nhân có góc tiền phòng hẹp trước phẫu thuật [27]. Qua đó cho ta thấy việc khảo sát thay đổi tiền phòng sau phẫu thuật phaco đặt kính nội nhãn góp phần khẳng định phẫu thuật phaco đặt kính nội nhãn là phương pháp điều trị dự phòng glôcôm góc đóng-là bệnh lý mắt gây mù lòa và OCT bán phần trước có vai trò quan trọng trong việc khảo sát này.
Trên thế giới tác giả Martha Kim tiến hành nghiên cứu sự thay đổi độ sâu tiền phòng và độ rộng góc tiền phòng sau phẫu thuật phaco bằng OCT bán phần trước vào năm 2011 đã kết luận: độ sâu tiền phòng và độ rộng góc tăng rõ rệt ở mắt bị đục thủy tinh thể. OCT bán phần trước là một phương pháp tốt để thu thập dữ liệu định lượng về cấu trúc tiền phòng [38].
Ở Việt Nam, tác giả Phạm Thị Minh Khánh thực hiện nghiên cứu sự thay đổi tiền phòng sau phẫu thuật phaco đặt kính nội nhãn bằng OCT bán phần trước vào năm 2013 cho kết quả: độ sâu tiền phòng tăng 86% và độ mở góc tiền phòng tăng gấp 2 lần so với trước phẫu thuật [16].
Máy CIRRUS HD-OCT 5000 được sử dụng tại bệnh viện mắt thành phố Đà Nẵng từ năm 2021 dùng để đánh giá hắc võng mạc, góc tiền ở bệnh nhân glôcôm, nghi ngờ góc tiền phòng hẹp trong đó có bệnh nhân đục thể thủy tinh. Để góp phần khẳng định vai trò của phẫu thuật phaco đặt kính nội nhãn trong việc thay đổi cấu trúc tiền phòng, chúng tôi thực hiện đề tài: “Đánh giá sự thay đổi tiền phòng sau phẫu thuật phaco đặt kính nội nhãn bằng OCT bán phần trước” nhằm các mục tiêu sau:
- Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng ở bệnh nhân đục thể thủy tinh.
- Đánh giá sự thay đổi tiền phòng sau phẫu thuật phaco đặt kính nội nhãn bằng OCT bán phần trước và một số yếu tố liên quan.
