Tóm tắt

Bệnh thận mạn luôn được xem là gánh nặng y tế toàn cầu cũng như tại Việt Nam, với số lượng bệnh nhân ngày càng gia tăng và gánh nặng chi phí khổng lồ. Cùng với đó là nhu cầu ngày càng cao về hiệu quả điều trị, nhu cầu nâng cao tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hậu quả cuối cùng của các bệnh lý thận mạn tính là dẫn đến suy thận mạn giai đoạn cuối, buộc người bệnh phải tiến hành biện pháp điều trị thay thế thận để duy trì sự sống.

Bệnh nhân bệnh thận mạn ngày càng được chăm sóc tốt hơn về nhiều phương diện, tuổi thọ của bệnh nhân ngày càng được nâng cao và tiên lượng bệnh có cải thiện đáng kể, tuy nhiên, tỷ lệ tử vong vẫn còn cao. Suy dinh dưỡng là hậu quả của việc tiết chế ăn uống và tình trạng biếng ăn kéo dài, nhiễm trùng tái diễn, mất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết trong quá trình lọc máu, kèm theo các yếu tố liên quan đến tâm lý, xã hội như mệt mỏi sau lọc thận, trầm cảm, gánh nặng về kinh tế… Tình trạng suy dinh dưỡng ở bệnh nhân bệnh thận mạn là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến diễn tiến bệnh, kết quả điều trị và tiên lượng của bệnh. Bên cạnh đó suy dinh dưỡng còn là yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, chậm lành vết thương, cũng như tăng nguy cơ tử vong do tai biến tim mạch ở nhóm bệnh nhân bệnh thận mạn lọc máu chu kỳ.
Tại Iran, nghiên cứu của tác giả Arman Arab và cộng sự từ 2019 đến 2020 cho thấy, tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân lọc máu chu kỳ lần lượt là 61,2%, 62,5% và 55,0% theo thang điểm SGA, DMS và MIS. Một nghiên cứu khác trên 540 bệnh nhân lọc máu chu kỳ tại 15 trung tâm ở Iran cho kết quả: Dựa trên DMS, MIS, SGA, tỷ lệ suy dinh dưỡng lần lượt là 33,3%; 34,0% và 36,1%.

Tại Việt Nam cũng đã có một số nghiên cứu về tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân bệnh thận mạn và sử dụng nhiều công cụ đánh giá khác nhau. Gần đây, nghiên cứu tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (2023-2024) cho kết quả: tỷ lệ suy dinh dưỡng theo BMI là 13,9%, theo SGA-DMS là 75,9%. Năm 2021, tác giả Lưu Xuân Ninh và cộng sự tiến hành nghiên cứu trên 149 bệnh nhân lọc máu chu kỳ 3 lần/tuần tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng ghi nhận tỷ lệ suy dinh dưỡng theo BMI, SGA-DMS và nồng độ Albumin máu lần lượt là 14,5%; 65,1% và 52,4%.

Mặc dù tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân bệnh thận mạn có lọc máu cao, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, kinh tế xã hội, nhưng những nghiên cứu về suy dinh dưỡng cũng như ảnh hưởng của suy dinh dưỡng trên bệnh nhân bệnh thận mạn còn rất hạn
chế.

Để nâng cao chất lượng chăm sóc điều trị đồng thời cũng là tiền đề cho những nghiên cứu về dinh dưỡng và tư vấn dinh dưỡng cho bệnh nhân sau này, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Tình trạng dinh dưỡng và các yếu tố liên quan ở bệnh nhân bệnh thận mạn lọc máu chu kỳ tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng” với các mục tiêu:

1. Đánh giá tình trạng dinh dưỡng theo thang điểm SGA-DMS của bệnh nhân bệnh thận mạn lọc máu chu kỳ tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng.

2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng của đối tượng nghiên cứu.