Tóm tắt

Bệnh đục thể thủy tinh  người già là nguyên nhân gây mù lòa chính hiện nay ở Việt Nam và trên thế giới. Năm 2020, toàn cầu có khoảng 33.6 triệu người mù lòa, đục thể thủy tinh  là nguyên nhân phổ biến nhất gây mù lòa ở những người trên 50 tuổi với hơn 15 triệu người chiếm tỉ lệ 45% tỉ lệ mù lòa toàn thế giới. Ở Việt Nam, theo điều tra (RAAB-2015) thống kê tại 14 tỉnh thành trong cả nước có gần 330.000 người mù trong đó số người mù do đục thể thủy tinh  chiếm khoảng trên 74%. Tại tỉnh Lâm Đồng theo điều tra khoa học của trung tâm phòng chống bệnh xã hội năm 2015, toàn tỉnh có khoảng 9.445 người trên 50 tuổi mù hai mắt.  Nguyên nhân gây mù chủ yếu là đục thể thủy tinh  người già chưa được mổ chiếm 71,4%, tương ứng khoảng 6.783 người. Ước tính mỗi năm tỉnh Lâm Đồng có thêm khoảng 1.267 người bị mù do đục thể thủy tinh.

Bệnh đục thể thủy tinh  người già diễn tiến trong một quá trình khiến thị lực suy giảm dần và giảm khả năng tập trung gây ảnh hưởng trực tiếp năng suất công việc cũng như tăng nguy cơ mắc sai sót. Thị lực kém khó gây khăn trong các hoạt động hàng ngày như lái xe, đọc sách, hay tham gia các hoạt động giải trí. Ngoài ra, đục thể thủy tinh  người già gây hạn chế trong sinh hoạt, ảnh hưởng đến vấn đề tự chăm sóc, tăng nguy cơ té ngã, tai nạn, chấn thương. Tác động của căn bệnh này đối với chất lượng cuộc sống của bệnh nhân không chỉ giới hạn ở vấn đề thị giác mĐiều dưỡng Ngânà gây ra những tác động tiêu cực đến khả năng tự lập, giao tiếp xã hội và sức khỏe tâm lý của người bệnh.

Trong bối cảnh y tế hiện đại, khi mà chất lượng cuộc sống được coi là tiêu chí quan trọng đánh giá hiệu quả của các can thiệp y tế, việc đánh giá chất lượng cuộc sống liên quan đến thị lực ở người bệnh đục thể thủy tinh  trở nên hết sức cần thiết. Ngoài ra, WHO ước tính rằng sự gia tăng và già hóa dân số sẽ đi kèm với nhiều yếu tố liên quan đa chiều đến bệnh nhân đục thể thủy tinh. Với gánh nặng bệnh tật lớn và nguồn lực hạn chế, việc nghiên cứu các yếu tố liên quan đến đục thể thủy tinh  ở người lớn tuổi là rất quan trọng để sẽ giúp các nhà lâm sàng, nhà quản lý y tế lập kế hoạch cải thiện chất lượng sống cho nhóm bệnh nhân này và thực hiện các chiến lược ngăn chặn sự tiến triển của đục thể thủy tinh.

Vấn đề chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân đục thể thủy tinh  cũng được quan tâm gần đây ở nước ta như nghiên cứu tại bệnh viện quận 8 thành phố Hồ Chí Minh [4]. Nghiên cứu sử dụng bằng bộ công cụ NEI VFQ- 25 (National Eye Institute-Visual Function Questionnaire).  Điểm chất lượng cuộc sống trung bình theo thang đo NEI VFQ 25 là 63,03 ± 15,56. Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa chất lượng cuộc sống với các yếu tố như bệnh lý đi kèm, khả năng tự chi trả, thị lực nhìn xa mắt tốt và thị lực tương phản hai mắt. Điểm hạn chế của đề tài là cỡ mẫu nhỏ, thực hiện trên 73 bệnh nhân.

Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về bệnh đục thể thủy tinh  và các phương pháp phẫu thuật điều trị. Tuy nhiên, việc đánh giá chất lượng cuộc sống liên quan đến thị lực thì các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào hiệu quả phẫu thuật hoặc các khía cạnh lâm sàng, còn rất ít nghiên cứu tập trung đánh giá toàn diện chất lượng cuộc sống của người bệnh, bao gồm các khía cạnh về thể chất, tâm lý và xã hội. Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng: như độ tuổi, trình độ học vấn, điều kiện kinh tế, mức độ suy giảm thị lực và hỗ trợ từ gia đình đối với chất lượng cuộc sống của người bệnh đục thể thủy tinh  chưa được khảo sát một cách đầy đủ và sâu sắc.

 Dựa trên nhu cầu cấp bách trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh đục thể thủy tinh , đồng thời lấp đầy khoảng trống của các nghiên cứu trước đây về khía cạnh đánh giá toàn diện và phân tích các yếu tố tác động, đồng thời trong nước hiện có hiện có rất ít nghiên cứu và tại tỉnh Lâm Đồng chưa có nghiên cứu nào được thực hiện nên  chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đánh giá chất lượng cuộc sống liên quan đến thị lực ở  bệnh nhân đục thể thủy tinh  tại Bệnh viện đa khoa Lâm Đồng” với các mục tiêu sau :

1. Đánh giá chất lượng cuộc sống liên quan đến thị lực theo thang đo NEI VFQ-25 ở bệnh nhân đục thể thủy tinh tại Bệnh viện Đa Khoa Lâm Đồng năm 2025

2. Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống liên quan đến thị lực trên đối tượng nghiên cứu.