Tóm tắt

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là nguyên nhân tử vong hàng đầu toàn cầu, song phần lớn bệnh nhân chưa được chẩn đoán kịp thời, đặc biệt tại các quốc gia thu nhập thấp và trung bình, do hạn chế tiếp cận dịch vụ, chồng lấp triệu chứng và thiếu triển khai hô hấp ký tại tuyến cơ sở.

Nhiều công cụ sàng lọc dạng bảng hỏi đã được phát triển để xác định nhóm nguy cơ cao cần đo hô hấp ký. Ở các nước thu nhập cao, COPD-PS và PUMA đã chứng minh hiệu quả, trong đó PUMA được khuyến nghị tại Việt Nam. Ở các nước thu nhập thấp, COLA-6 bổ sung yếu tố phơi nhiễm khói sinh khối và đo lưu lượng đỉnh. Gần đây, CORD-SQ được xây dựng và hiệu chỉnh tại Việt Nam với 5 câu hỏi cốt lõi (bao gồm tiền sử lao phổi), cho thấy độ nhạy 57% và độ đặc hiệu 82%. Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu so sánh trực tiếp các công cụ này trên cùng quần thể, khiến việc lựa chọn công cụ tối ưu còn chưa thống nhất.

Trong bối cảnh Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh không lây nhiễm 2022–2025 đặt mục tiêu sàng lọc ít nhất 60% người ≥40 tuổi, nghiên cứu cắt ngang này sẽ được thực hiện tại Phòng khám Bác sĩ Gia đình Trường Đại học Y - Dược Huế (9/2025–1/2026) nhằm so sánh hiệu quả các công cụ sàng lọc COPD, từ đó xây dựng khuyến nghị phân tầng nguy cơ và quy trình chỉ định đo chức năng hô hấp tại tuyến cơ sở.