Tóm tắt

Các xoang cạnh mũi bao gồm xoang hàm, xoang sàng, xoang trán và xoang bướm là các hốc xương rỗng chứa đầy khí, phát triển từ vùng sọ mặt. Các xoang này không chỉ có lỗ đổ thông vào hốc mũi mà niêm mạc các xoang cũng là niêm mạc đường hô hấp trên, có cùng cấu trúc như niêm mạc mũi. Chính sự phù nề lớp niêm mạc quanh lỗ thông tự nhiên là sinh bệnh học đầu tiên có ý nghĩa nhất bởi nó gây tắc nghẽn lỗ thông xoang, tạo sự kém khí ở các xoang bị ảnh hưởng. Lúc này, độ quánh của dịch mũi thay đổi là môi trường tốt, lý tưởng cho các vi khuẩn cộng sinh thường có mặt ở trong xoang trở thành gây bệnh. Từ đó, đưa đến các quá trình bệnh lý, tổn thương niêm mạc xoang gây viêm các xoang mặt. Bệnh lý xoang rất thường gặp, có thể biểu hiện tổn thương 1 xoang đơn độc hay đa xoang tại một bên hoặc hai bên. Trường hợp viêm 1 xoang thường gặp viêm xoang cấp, nhất là viêm xoang hàm (một hoặc cả hai bên), viêm xoang sàng hay gặp trên trẻ nhỏ, viêm xoang trán hiếm gặp hơn. Hơn nữa, nước ta nằm trong vùng cận xích đạo, nóng và ẩm, là nước đang phát triển, môi trường luôn bị ô nhiễm. Thêm vào đó, đời sống xã hội còn thấp, vấn đề chăm sóc mũi họng chưa được chú ý nhiều đã tạo điều kiện cho các bệnh lý xoang phát triển

Hai nhóm bệnh chính của xoang một bên là viêm xoang và khối u. Đầu tiên, viêm nhiễm chính là nguyên nhân hàng đầu của viêm xoang. Nấm xoang cũng là một trong những bệnh lí xoang một bên hay gặp ở nữ. Giả thuyết của Dufour cho rằng có sự khác biệt tỷ lệ bệnh giữa nam và nữ là do tác động gián tiếp của nội tiết tố lên niêm mạc mũi xoang trong quá trình hình thành nấm. Tiếp theo là viêm xoang do tổn thương răng, đặc biệt là xoang hàm vì có liên quan đến các răng hàm trên và thông với hốc mũi ở khe giữa bởi một lỗ rộng, không thể dẫn lưu được hết xuất tiết trong xoang một cách tự nhiên. Tiếp đến là các nguyên nhân gây bít tắc vùng thông mũi – xoang bao gồm bất thường phức hợp lỗ ngách như dị hình vách ngăn mũi, mào, gai lệch, vẹo hay bất thường của cuốn giữa,..

Trên thực tiễn lâm sàng, bệnh lý xoang một bên khá thường gặp nhưng có ít các công trình nghiên cứu về tình hình và đánh giá kết quả điều trị bệnh lý xoang một bên được công bố. Do đó, chúng tôi đã thực hiện đề tài "Đánh giá kết quả điều trị bệnh lý xoang một bên lành tính tại Bệnh viện Đại học Y Dược Huế” với hai mục tiêu chính gồm Khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh lý xoang một bên lành tính và đánh giá kết quả điều trị bệnh lý xoang một bên lành tính.

Các phương thức điều trị gồm nội khoa đơn thuần, thủ thuật và phương pháp phẫu thuật, đặc biệt phẫu thuật nội soi. Với tiêu chuẩn chọn bệnh dựa trên tiêu chuẩn EPOS 2020, kết quả phim ( phim X-quang Blondeau hay X-quang Hirtz hay phim CT scan mũi xoang) thấy ít nhất một xoang của cùng 1 bên có hình ảnh mờ một phần hoặc toàn bộ hoặc có mức hơi – dịch trong xoang và các xoang của bên đối diện không có bất thường. Đối với các trường hợp bệnh lý viêm mũi xoang không phải do răng, bệnh nhân có kết quả giải phẫu bệnh lành tính. Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Đại học Y- Dược Huế từ tháng 03/2024 đến tháng 08/2025  phương thức mô tả, tiến , có can thiệp lâm sàng và theo dõi dọc với cỡ mẫu thuận tiện, ngẫu nhiên, không xác suất.