Tóm tắt

Hormon giáp đóng vai trò thiết yếu trong quá trình tăng trưởng và phát triển của hệ thần kinh trung ương cũng như các cơ quan khác như xương, phổi, tim mạch trong cả giai đoạn bào thai và giai đoạn sơ sinh. Nồng độ TSH và hormon giáp FT4 thay đổi sau sinh, nồng độ TSH, FT4 cao trong vài ngày sau sinh và ổn định sau 2 tuần. Đối với trẻ sinh non, sự thay đổi nồng độ TSH và FT4 có sự khác biệt với trẻ sinh đủ tháng và được ghi nhận thấp hơn trẻ sơ sinh đủ tháng cùng thời điểm, đặc biệt là nhóm trẻ sinh non dưới 32 tuần

Trẻ sơ sinh non tháng có nhiều nguy cơ gây rối loạn chức năng tuyến giáp do có nhiều có nhiều nguy cơ bệnh tật bên cạnh nguyên nhân do tổn thương tuyến giáp. Sự chưa trưởng thành của trục hạ đồi - tuyến yên- tuyến giáp và các bệnh lý kèm theo như hội chứng suy hô hấp cấp, nhiễm trùng, xuất huyết não và các thuốc điều trị trong giai đoạn sơ sinh (dopamin, corticoid) làm tăng nguy cơ giảm nồng độ hormon giáp ở trẻ sinh non [20] [25]. Từ đó, tỉ lệ mắc suy giáp ở nhóm non tháng cũng cao hơn nhóm đủ tháng. Tỉ lệ suy giáp bẩm sinh chung trên thế giới dao động từ 1:7000 đến 1:10.000 trẻ sinh ra đời, tuy nhiên nó đã tăng lên 1:3000 đến 1:1400 trẻ sống sau đẻ thông qua sự phát triển và phổ biến của sàng lọc sơ sinh; ở trẻ <1500 gam là 1:58 trẻ và ở trẻ có cân nặng từ 1000 - 1499 gam là 1:295 trẻ

Bệnh lý suy giáp ở trẻ sinh non thường xảy trong 1- 2 tuần đầu sau sinh với biểu hiện giảm cả nồng độ FT4 và không có sự tăng nồng độ TSH. Tình trạng này xảy ra bên cạnh nguyên nhân do tuyến giáp còn do ảnh hưởng bởi nhiều nguyên nhân ngoài tuyến giáp của trẻ. Tình trạng này ở trẻ sinh non có thể được hồi phục chức năng giáp về bình thường sau 4- 6 tuần sau sinh nhưng cũng có khoảng 25 % trẻ có biểu hiện suy giáp thực sự cần phải điều trị Bên cạnh đó, việc sàng lọc suy giáp bẩm sinh bình thường ở 48-72 giờ đầu sau sinh với nồng độ TSH bình thường, cũng không thể chắc chắn trẻ không mắc suy giáp và cần phải thực hiện sàng lọc lần 2 sau 2- 4 tuần nhằm tránh việc bỏ sót bệnh lý này ở nhóm trẻ sơ sinh dưới 32 tuần tuổi thai và/ hoặc dưới 1500 gam 

Tuy nhiên, vấn đề phát hiện và điều trị SGBS cho trẻ sơ sinh non tháng đang còn nhiều thách thức. Sàng lọc sơ sinh đối với suy giáp không được thực hiện hoặc thực hiện muộn ở nhiều đơn vị Sơ sinh. Bên cạnh đó, chẩn đoán suy giáp bị bỏ sót ở trẻ sinh non vì chỉ được sàng lọc sơ sinh với đo nồng độ TSH , trong khi đó đa số trẻ sinh non SGBS sẽ bị  thiếu hụt hormon giáp nhưng nồng độ TSH không tăng do sự chưa trưởng thành của trục hạ đồi tuyến yên - tuyến giáp và chưa trưởng thành của tuyến giáp Hiện tại nhiều quốc gia đã thực hiện sàng lọc suy giáp cho trẻ sơ sinh cần được thực hiện cả 2 xét nghiệm TSH và FT4 . Nhiều hiệp hội đã đưa ra khuyến cáo cần thực hiện sàng lọc sơ sinh sớm với lặp lại lần 2 sau 2- 4 tuần và lần 3 khi trẻ đủ tháng . Bên cạnh đó, trẻ  sinh non cần theo dõi sau 3-6 tháng để tránh bỏ sót bệnh

Trẻ sơ sinh sinh non dưới 32 tuần tại Bệnh viện Phụ sản - Nhi Đà Nẵng sẽ được ghi nhận thông tin, giải thích gia đình về ý nghĩa của việc thực hiện xét nghiệm Sàng lọc bệnh lý tuyến giáp ở trẻ sinh non. Nếu người nhà đồng ý tham gia nghiên cứu và ký vào phiếu đồng thuận tham gia nghiên cứu, chúng tôi sẽ tiến hành lấy máu để định lượng TSH và FT4 vào ngày tứ 3 đến ngày thứ 5 sau sinh, sau đó sẽ được giải thích cho người nhà ngay khi nhận được kết quả định lượng