Tóm tắt

Đau vai gáy là một hội chứng bệnh cơ xương khớp phổ biến ở Việt Nam và trên thế giới, là một trong những bệnh lý cơ xương khớp hay gặp nhất trên lâm sàng. Theo nghiên cứu dịch tễ học đau vai gáy thực hiện ở Rochester, Minnesota, tỷ lệ mắc trung bình hàng năm là 83,2/100.000 người, trong đó độ tuổi thường gặp nhất là 50 – 54 tuổi [37]. Tại Châu Âu, 38% đến 43% dân số
bị đau vai gáy mỗi năm. Bệnh thường xảy ra do mang vác nặng, do sai tư thế (gối đầu cao một bên), do lạnh dẫn đến khối cơ thang, ức đòn chũm co đột ngột, hoặc do bệnh lý cột sống cổ. Thoái hóa cột sống cổ (THCSC) là một trong những nguyên nhân chính gây ra đau vai gáy, hơn 80% bệnh nhân thoái hóa cột sống cổ xuất hiện các triệu chứng đau tại cổ, lưng, có thể kèm đau tại
cánh tay. Đau vai gáy do thoái hóa cột sống cổ không chỉ phổ biến ở người cao tuổi mà còn thường gặp ở những người trong độ tuổi lao động với tỷ lệ ước tính mỗi năm từ 10,4% đến 21,3% và tỷ lệ này cao hơn ở những người làm việc văn phòng [38], [39]. Đau vai gáy thường không gây biến chứng nhưng sẽ làm ảnh hưởng tới sức khỏe, khả năng lao động, khả năng sinh hoạt hàng ngày cũng như ảnh hưởng đến kinh tế của gia đình. Hiện tại, có rất nhiều phương pháp điều trị đau vai gáy mang lại hiệu quả tốt bằng y học hiện đại và y học cổ truyền. Y học hiện đại thường sử dụng các phương pháp nội khoa như dùng thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ, vật lí trị liệu như liệu pháp nhiệt, siêu âm liệu pháp, kích thích điện,… và các phương pháp ngoại khoa. Điều trị bằng châm cứu kết hợp với thuốc thang của Y học cổ truyền có thể làm tăng hiệu quả điều trị [6]. Theo Y học cổ truyền, đau vai gáy do thoái hóa cột sống thuộc phạm vi chứng tý, thể bệnh tương ứng là phong hàn thấp. Phép điều trị thường là khu phong, tán hàn, trừ thấp, chỉ thống, bổ khí hòa dinh. Việc sử dụng phối hợp bài thuốc cổ phương với các phương pháp điều trị không dùng thuốc thường
đem lại hiệu quả cao. Trong các phương pháp điều trị bằng thuốc của Y học cổ truyền, bài thuốc Quyên tý thang có xuất xứ từ “Bách nhất tuyển phương” là một trong những bài thuốc chủ trị phong thấp tý để điều trị đau nửa người trên có tác dụng tốt [4]. Xoa bóp là một phương pháp điều trị không dùng thuốc của Y học cổ truyền, đơn giản và dễ thực hiện, đồng thời ít xảy ra tai
biến, không phụ thuộc vào phương tiện máy móc và thuốc men [23]. Phúc châm là phương pháp châm cứu mới, tác giả của phương pháp này là Giáo sư Bạc Trí Vân, chủ tịch Ủy ban chuyên môn về phúc châm của Hiệp hội châm cứu và trị liệu Trung Quốc. Phúc châm dựa vào lý thuyết “kinh mạch là kết cấu không gian nhiều tầng”, nó nhấn mạnh việc điều chỉnh sự cân bằng của các tạng phủ, từ đó giúp điều trị các bệnh hệ thống, lấy giả thuyết Thần khuyết (huyệt nằm chính giữa rốn) làm cốt lõi. Phương pháp này được ứng dụng trong điều trị đau vai gáy với nhiều ưu điểm như sử dụng ít huyệt, không mang lại cảm giác đau tức nặng nề, đồng thời không châm trực tiếp vào khớp nên cũng giảm nguy cơ gây ra nhiễm trùng tại chỗ từ đó mang lại tâm lý thoải mái, giảm căng thẳng do sợ đau cho bệnh nhân [42]. Tuy nhiên, tại Việt Nam chưa có nhiều đề tài nghiên cứu về tính hiệu quả của
phương pháp này kết hợp với bài thuốc “Quyên tý thang” và xoa bóp bấm huyệt trong điều trị đau vai gáy do thoái hóa cột sống cổ. Chính vì vậy, nhằm phát huy những tiềm năng của Y học cổ truyền trong việc nâng cao hiệu quả điều trị, em tiến hành đề tài “Đánh giá hiệu quả điều trị đau vai gáy do thoái hóa cột sống cổ bằng phƣơng pháp phúc châm kết hợp bài thuốc Quyên tý thang và xoa bóp bấm huyệt” với hai mục tiêu:
1.Khảo sát một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân đau vai gáy do thoái hóa cột sống cổ tại khoa Y học cổ truyền bệnh viện Trung ương Huế.
2.Đánh giá hiệu quả điều trị đau vai gáy do thoái hóa cột sống cổ bằng phương pháp phúc châm kết hợp bài thuốc Quyên tý thang và xoa bóp bấm huyệt ở đối tượng nghiên cứu.