Tóm tắt
Viêm tụy cấp (VTC) là tình trạng viêm cấp tính của tuyến tụy gây tổn thương tế bào nang tuyến do sự tiêu hủy của các men tụy.
Những năm gần đây có nhiều số liệu từ các nghiên cứu cho thấy có sự gia tăng số bệnh nhi mắc viêm tụy cấp, viêm tụy cấp trở thành một bệnh đứng hàng đầu trong các bệnh lý tụy và là một trong những nguyên nhân gây đau bụng cấp ở trẻ em[1]. Viêm tụy cấp là bệnh lý không phổ biến ở trẻ em, tuy nhiên trong những năm gần đây ngày càng có nhiều báo cáo quốc tế về bệnh này.
Nghiên cứu gần đây từ Mỹ, Mexico, Đài Loan cho thấy tỷ lệ viêm tụy cấp ở trẻ em tăng ổn định trong 2 thập kỉ vừa qua. Hiện nay ước tính tần suất gặp 3- 13/10000 trẻ em/năm. Khác hẳn với người lớn, hai nguyên nhân viêm tụy cấp thường gặp chủ yếu là sỏi đường mật và rượu, thì nguyên nhân gây viêm tụy cấp trẻ em rất phong phú và đa dạng. Trong hơn 1/5 trường hợp ở trẻ em, viêm tụy là do hơn 1 yếu tố góp phần. Bệnh sinh của viêm tụy cấp rất phức tạp, tổn thương không chỉ diễn ra tại tuyến tụy mà còn xảy ra ở những cơ quan và các tổ chức khác dẫn đến bệnh diễn biến nặng và gây ra nhiều biến chứng. Chẩn đoán viêm tụy cấp ở trẻ em phức tạp, vì biểu hiện lâm sàng không điển hình như ở người lớn, hơn nữa không có tiêu chuẩn vàng. Mặc dù amylase, lipase máu cho đến nay vẫn là xét nghiệm cơ bản trong chẩn đoán viêm tụy cấp nhưng độ nhạy và độ đặc hiệu còn có giới hạn. Sau những năm 1985, với sự ra đời của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, chẩn đoán và phân loại viêm tụy cấp đã có nhiều thay đổi. Như vậy để chẩn đoán xác định viêm tụy cấp, không có một dấu hiệu hay triệu chứng đặc hiệu nào riêng lẻ nào có giá trị mà cần phải phối hợp các dấu hiệu lâm sàng, xét nghiệm sinh hóa và chẩn đoán hình ảnh cũng như giải phẫu bệnh. Các hệ thống phân loại mức độ của VTC còn chưa thật sự rõ ràng. Các thang điểm Ranson, Glasgow và Glasgow cải tiến, APACHE II sử dụng ở người lớn không dùng được ở trẻ em vì có hạn chế về yếu tố tuổi. Chính vì vậy việc tập hợp các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng một cách hệ thống, phát hiện các dấu hiệu quan trọng giúp tiên lượng sớm và nhanh diễn biến của bệnh, góp phần theo dõi và điều trị sớm nhằm hạn chế các biến chứng và tử vong ở trẻ em là rất quan trọng. Ở Việt nam các nghiên cứu có tính chất hệ thống về viêm tụy cấp ở trẻ em còn chưa nhiều. Xuất phát từ vấn đề này, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của viêm tụy cấp trẻ em tại Trung tâm Nhi bệnh viện Trung ương Huế” với các mục tiêu như sau:
- Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh viêm tụy cấp ở trẻ
- Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến mức độ nặng của viêm tụy cấp ở trẻ em.
