Tóm tắt
U lympho không Hodgkin (NHL) là một trong những bệnh ung thư phổ biến ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới.Theo GLOBOCAN 2022, u lympho không Hodgkin là bệnh ung thư được chẩn đoán phổ biến đứng thứ 10 trên thế giới với 553.389 ca mắc mới và là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 11 ở cả hai giới, ước tính 250.679 ca tử vong ; Tại Việt Nam, năm 2022 số ca mắc mới là 3.516 và là loại ung thư phổ biến thứ 13 .
Theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới năm 2016, u lympho không Hodgkin được chia thành 2 nhóm chính. Mỗi nhóm có nhiều típ và dưới típ, trong đó u lympho típ tế bào B lớn lan toả (ULBLLT) là loại u lympho phổ biến nhất ở người trưởng thành, chiếm khoảng 30% số ca u lympho không Hodgkin được chẩn đoán hàng năm. U lympho típ tế bào B lớn lan toả là thể bệnh tiến triển nhanh, tuy nhiên có tỷ lệ điều trị khỏi khá cao, giúp kéo dài thời gian sống thêm cho bệnh nhân. Phác đồ hóa trị kết hợp đầu tiên cho u lympho típ tế bào B lớn lan toả giai đoạn lan tràn được DeVita và các cộng sự đề xuất vào năm 1975, trải qua nhiều nghiên cứu cho đến nay phác đồ hoá trị kết hợp gồm cyclophosphamide, vincristine, doxorubicin và prednisolon (CHOP) được xem là phác đồ tiêu chuẩn cho u lympho típ tế bào B lớn lan toả đối với các giai đoạn vì có hiệu quả và ít độc tính nhất.Cho tới năm 1997, phác đồ kết hợp Rituximab và CHOP mở ra một kỉ nguyên mới trong điều trị u lympho típ tế bào B lớn lan toả có CD20(+). Phác đồ R-CHOP đã mang lại những cải thiện đáng kể trong tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn, thời gian sống thêm không bệnh, sống thêm toàn bộ.
Tuy nhiên trên thực tế, ngay ở kỷ nguyên Rituximab hiện tại cũng chỉ có 2/3 bệnh nhân u lympho típ tế bào B lớn lan toả, CD20(+) được chữa khỏi bằng R-CHOP và khi tái phát thường có kết quả xấu ngay cả với hóa trị liều cao và ghép tế bào gốc tự thân. Vì vậy, người ta cho rằng ngoài các yếu tố tiên lượng trên lâm sàng như chỉ số Tiên lượng Quốc tế (IPI), điều kiện kinh tế xã hội, tình trạng bệnh kèm còn có các dấu ấn sinh học ảnh hưởng đến tiên lượng u lympho típ tế bào B lớn lan toả. Các nghiên cứu đã cho thấy các yếu tố sinh học ảnh hưởng đến kết quả điều trị của u lympho típ tế bào B lớn lan toả, CD20 (+) với R-CHOP như: tái sắp xếp các gen BCL2, BCL6, MYC [5]. Đặc biệt dựa vào nguồn gốc tế bào (COO) người ta phân u lympho típ tế bào B lớn lan toả thành phân nhóm tâm mầm (GCB) và không tâm mầm (non-GCB). Qua các nghiên cứu, nhận thấy rằng phân nhóm tâm mầm có các yếu tố tiên lượng và đáp ứng điều trị tốt hơn phân nhóm không tâm mầm . Vì vậy, bảng phân loại WHO cập nhật 2016 đề nghị xác định các yếu tố sinh học ngay từ đầu và phân u lympho típ tế bào B lớn lan toả ra dưới típ.
Ở Việt Nam, có rất nhiều nghiên cứu về hiệu quả điều trị u lympho típ tế bào B lớn lan toả, CD20(+) bằng R-CHOP; tuy nhiên, nghiên cứu về hiệu quả của phác đồ này trên u lympho típ tế bào B lớn lan toả, CD20(+) kết hợp các yếu tố sinh học đặc biệt là dựa vào nguần gốc tế bào còn khá ít. Do vậy, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu hiệu quả phác đồ R-CHOP trong điều trị U lympho ác tính không hodgkin tế bào B lớn lan tỏa phân nhóm tâm mầm và không tâm mầm” với hai mục tiêu:
- Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân u lympho ác tính không Hodgkin típ tế bào B lớn lan toả có CD20 dương tính.
- Đánh giá kết quả và độc tínhcủa phác đồ R-CHOP trên bệnh nhân u lympho ác tính không Hodgkin típ tế bào B lớn lan toả có CD20 dương tính phân nhóm tâm mầm và không tâm mầm.
