Tóm tắt

Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội thì mô hình bệnh tật cũng có nhiều thay đổi, các bệnh mạn tính (NCDs) ngày càng nhiều, gia tăng về tần suất người mắc, là nguyên nhân chính gây tử vong. Khi các bệnh không lây nhiễm đang chiếm ưu thế về tỷ lệ mắc và tử vong trong tình hình dân số già hoá, thì số lượng bệnh nhân mắc nhiều bệnh mạn tính ngày càng gia tăng, đặt ra nhu cầu chăm sóc sức khỏe toàn diện và liên tục. Với nguồn lực còn hạn chế, bao gồm cơ sở hạ tầng, nhân lực và tài chính đặt ra nhiều khó khăn cho hệ thống y tế Việt Nam. Trước tình hình đó, quản lý tổng hợp các bệnh không lây nhiễm là lựa chọn phù hợp và hiệu quả. Bệnh mạn tính không nên điều trị một cách biệt lập mà nên được điều trị như một phần của tình trạng sức khỏe tổng thể của một cá nhân. Vì vậy, yếu tố tiên quyết để giúp đạt hiệu quả cao trong công tác khám chữa bệnh, giảm các biên chứng ở bệnh nhân mắc bệnh mạn tính là tuân thủ điều trị, đặc biệt là tuân thủ dùng thuốc. Hiện nay, có rất nhiều nghiên cứu trên thế giới về việc tuân thủ dùng thuốc của bệnh nhân nhằm nâng cao hiệu quả điều trị, giảm bớt chi phí chăm sóc sức khỏe, đặc biệt ở đối tượng bệnh nhân mắc bệnh mạn tính. Đánh giá việc tuân thủ dùng thuốc ở bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính có vai trò quan trọng trong việc đưa ra các biện pháp can thiệp nhằm nâng cao tuân thủ và hiệu quả điều trị cho người bệnh.

Có nhiều phương pháp đo lường sự tuân thủ dùng thuốc và mỗi phương pháp đều có những ưu điểm/nhược điểm khác nhau. Tuy nhiên, bộ câu hỏi tuân thủ điều trị General Medication Adherence Scale (GMAS) là thang đo mới được tác giả A. Abbas Naqvi ở Pakistan xây dựng và công bố năm 2018, phù hợp và thuận lợi cho việc đánh giá tuân thủ dùng thuốc tổng quát trên bệnh nhân mắc bệnh mạn tính có thể áp dụng cho nhiều bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, suy tim, hen suyễn.... Bộ câu hỏi với nhiều nội dung đầy đủ các khía cạnh của không tuân thủ (liên quan tới hành vi bao gồm có hay không có chủ ý, bệnh nhân có bệnh kèm) đặc biệt là có khía cạnh chi phí, và đây cùng là thang đo được sử dụng không tốn phí, khắc phục được nhược điểm của các thang đo khác trước đây. Tính đến hiện nay, số lượng đề tài áp dụng thang đo này trong nước và trên thế giới còn ít vì tính mới của bộ công cụ, tuy nhiên đã có nhiều quốc gia tiến hành dịch thuật và hiệu chỉnh thang đo thành nhiều phiên bản với nhiều thứ tiếng khác nhau trong thời gian gần đây. Vì vậy, để áp dụng bộ công cụ mới trong đánh giá toàn diện vấn đề tuân thủ sử dụng thuốc, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đánh giá tuân thủ sử dụng thuốc tổng quát theo thang đo GMAS và các yếu tố liên quan ở bệnh nhân điều trị bệnh mạn tính".